Beschrijving
| Titel: | Handelingsgericht werken in passend onderwijs. Achtergronden, ondersteuning en hulpmiddelen |
| Auteurs: | Erik van Meersbergen, Peter de Vries |
| ISBN: | 9789491269257 |
| Druk: | 3 |
| Verschenen: | 2022 (eerste druk 2013) |
| Omvang: | 272 pagina’s, in full colour |
| Formaat: | 17 x 24,5 cm |
| Prijs: | € 32,90 |
| Extra: | Inclusief website met instrumenten voor gebruik in het onderwijs |
| Doelgroep: | Leraren (in opleiding), docenten, interne- en ambulante begeleiders, ondersteunings- en zorgcoördinatoren, begeleiders passend onderwijs, remedial teachers, gedrags-, reken-, taal-, dyslexie-, autisme-, het jonge kind-specialisten, onderwijsbegeleiders, collegiale consultanten en schoolleiders |
Omschijving
Handelingsgericht werken in passend onderwijs
In de derde, herziene druk (2022) zijn de hoofdstukken geactualiseerd en uitgebreid op basis van opgedane ervaringen met passend onderwijs, nieuwe inzichten en recente literatuur.
– Hoofdstuk 2 Passend onderwijs is uitgebreid met twee nieuwe paragrafen. In 2.4 Van passend naar inclusief onderwijs staan belangrijke ontwikkelingen vanaf 2018 en bieden we een raamwerk voor schoolontwikkeling en opleidingen. Paragraaf 2.5 bespreekt Inclusie, diversiteit en identiteit.
– Meer aandacht voor het begrijpen van onderwijsbehoeften van de leerling in hun context.
– Meer aandacht voor ondersteuning van ontwikkeling van de leerling door de leraar.
– Een hulpmiddel (A.7 Goodness-of-fit van de leraar) is herzien en twee zijn aan hoofdstuk 8 toegevoegd en ook op de website bij dit boek te vinden: B.15 Formuleren van ondersteuningsbehoeften van de leraar, en C.9 Checklist Argumentatie Handhaving of verwijzing van de leerling.
Dit boek met website (zie EXTRA) is geschreven voor:
– leraren basisonderwijs (in opleiding) en zij-instromers lerarenopleiding
– schoolleiders, onderwijsbegeleiders, begeleiders passend onderwijs en collegiale consultanten
– interne- en ambulante begeleiders
– ondersteunings- en zorgcoördinatoren, remedial teachers
– specialisten op het gebied van: gedrag, rekenen, taal, dyslexie, autisme, het jonge kind
– pedagogen, pedagogisch medewerkers.
Handelingsgericht werken is niet meer weg te denken uit het onderwijs. In veel landen zien we de ontwikkeling om leerlingen met een beperking binnen het reguliere onderwijs te houden. Het begrijpen van onderwijsbehoeften van leerlingen in hun omgeving staat centraal. De ontwikkeling van de leerling op elk domein wordt planmatig gevolgd en ondersteund. De leraar stemt af op individuele pedagogisch-didactische doelen en op verschillen tussen de leerlingen. De leraar kijkt waar hier eigen ondersteuningsbehoeften liggen. Leraar, leerling, ouders en soms ook andere professionals werken samen aan de invulling van passend onderwijs. Deze systeemgerichte benadering in combinatie met handelingsgericht werken en passend onderwijzen staat bekend als Responding to educational needs.
De auteurs van dit boek laten zien dat handelingsgericht werken méér is dan een werkwijze met groepsoverzichten en groepsplannen. De principes worden consistent uitgewerkt en daardoor biedt het zowel een denk- als werkkader waarbinnen interpretaties en keuzes mogelijk zijn en waarbij de leraar als pedagoog en didacticus aangesproken wordt. Dit boek onderscheidt zich niet alleen door de focus op verbindingen tussen handelingsgericht werken, passend onderwijs en inclusie, en door kaders en bruikbare modellen te bieden die ontbreken in andere publicaties over handelingsgericht werken. Het biedt ook veel praktijkvoorbeelden en een website met in het onderwijs ontwikkelde hulpmiddelen:
– bij het vormgeven van handelingsgericht werken en passend onderwijzen;
– die de leraar kan inzetten en ondersteunen bij het afstemmen op de onderwijsbehoeften;
– voor het team en voor begeleiders om passend onderwijs binnen de school vorm te geven en te ondersteunen.
Inhoudsopgave
INHOUD 3e druk (uitbreidingen onderstreept)
1 Handelingsgericht werken in de praktijk, ontwikkelingen en achtergronden
1.1 Inleiding
1.2 Handelingsgericht werken: definitie en principes
1.2.1 Ons handelen is doelgericht
1.2.2 De onderwijsbehoeften van de leerlingen staan centraal
1.2.3 De leraar doet ertoe
1.2.4 Het gaat om afstemming en wisselwerking, we gaan uit van transactie in de onderwijsleersituatie
1.2.5 Positieve aspecten zijn van groot belang
1.2.6 We werken constructief samen
1.2.7 De werkwijze is systematisch en transparant
1.3 De ontwikkeling van handelingsgerichte diagnostiek naar handelingsgericht werken
1.3.1 Handelingsgerichte diagnostiek
1.3.2 Handelingsgericht werken voor de interne begeleider
1.3.3 De 1-zorgroute
1.4 Handelingsgericht werken en onderwijskwaliteit
1.5 Handelingsgericht werken en opbrengstgericht werken
1.6 Ecologische pedagogiek
1.6.1 Toepassing in het onderwijs
1.6.2 Gevolgen voor de onderwijspraktijk
2 Passend onderwijs: achtergronden en ontwikkelingen
2.1 Inleiding
2.2 Grondslagen van passend onderwijs
2.2.1 Visie, ethiek en maatschappelijke ontwikkelingen
2.2.2 De Rechten van het Kind
2.3 Geschiedenis van passend onderwijs
2.3.1 Rakkers en Stakkers: van oertijd tot twintigste eeuw
2.3.2 Ontwikkelingen in de tweede helft van de vorige eeuw
2.3.3 Salamanca Statement en passend onderwijs
2.4 Van passend naar inclusief onderwijs
2.4.1 Ontwikkelingen na 2018
2.4.2 Een raamwerk voor schoolontwikkeling en opleidingen
2.5 Inclusie, diversiteit en identiteit
2.6 Passend Onderwijs en handelingsgericht werken
2.6.1 Uitgangspunten en principes
2.6.2 Mensenwerk: positieve grondhouding en competenties
2.6.3 Begrippenkader en standaarden
2.7 Praktijkmodel van Mitchell
2.8 Arrangeren
2.9 Ondersteunende leervormen
2.7.1 Coöperatief leren
2.7.2 Peer-tutor-leren
2.10 Co-teaching
2.11 Tot besluit
2.9.1 Wetenschappelijk onderzoek
2.9.2 Risico’s en barrières
3 Handelingsgericht werken: de cyclus en de praktijk van uitvoering
3.1 Inleiding
3.2 Waarnemen en signaleren
3.2.1 Het gebruik van bronnen
3.2.2 Didactische informatie
3.2.3 Stimulerende en belemmerende factoren
3.3 Begrijpen
3.3.1 Onderwijsbehoeften: algemeen en specifiek
3.3.2 Relatie, competentie en autonomie
3.3.3 Human dynamics
3.3.4 Groepsoverzichten
3.4 Plannen
3.4.1 Clusteren van leerlingen
3.4.2 Opstellen van het groepsplan
3.4.3 Week- en dagprogramma’s
3.5 Realiseren: uitvoeren van het groepsplan
3.5.1 Klassenmanagement
3.5.2 Didactische vaardigheden
3.5.3 Zelfstandig werken
3.6 De cyclus binnen de school
3.6.1 Tips voor interne begeleiders en de ondersteuningsstructuur op de school
3.6.2 Individuele handelingsplanning
3.6.3 Effectieve leerlingbespreking
4 Taak en taal van de leraar als pedagoog
4.1 Inleiding
4.2 De taak van de leraar als pedagoog
4.3 De taal van de leraar als pedagoog
4.3.1 Pedagogisch denken en handelen
4.3.2 Denken vanuit wat de leerling nodig heeft
4.4 Pedagogiek binnen het onderwijs
4.5 Pedagogisch rapporteren
4.6 De kracht van taal
4.6.1 Gebruik maken van de kracht van taal
4.6.2 De kracht van taal in oudercommunicatie
4.6.3 De kracht van een goed gesprek
4.6.4 De kracht van taal: de leerling als mederegisseur
4.6.5 Voorbeelden van het betrekken van leerlingen bij hun leerproces
4.7 De kracht van herkaderen
4.7.1 Effecten
4.7.2 Voorbeelden van herkaderen
5 Handelingsgericht werken binnen de domeinen leren en gedrag
5.1 Inleiding
5.2 Onderwijsbehoeften binnen de domeinen leren en gedrag: twee benen om op te staan
5.3 Gedragsproblemen en verantwoordelijkheid voor de oplossing
5.4 De leraar en gedragsproblemen
5.5 Voorkomen van probleemgedrag begint bij beeldvorming
5.6 Kwaliteit van het pedagogisch klimaat en pedagogisch handelen
5.7 Schoolbreed aandacht voor gedrag
5.8 Verzamelen van gegevens over gedrag
5.9 Brede programma’s rond gedrag
5.10 Succesindicatoren programma’s voor sociaal leren
6 Handelingsgericht werken en schoolontwikkeling
6.1 Inleiding 184
6.2 Verandermanagement
6.2.1 Veranderbereidheid en weerstanden
6.2.2 Handelingsgericht werken als traject: organiseren en veranderen
6.2.3 Projectmanagement
6.2.4 Succesvol veranderen?
6.3 Het model van Knoster
6.4 Veranderstijlen: de vijf kleuren van De Caluwé en Vermaak
6.4.1 Geeldenken
6.4.2 Blauwdenken
6.4.3 Rooddenken
6.4.4 Groendenken
6.4.5 Witdenken
6.5 Implementatie
6.6 Borging
7 Handelingsgericht werken en eisen vanuit de omgeving
7.1 Inleiding
7.2 De kinderen
7.2.1 Goed onderwijs: tips van kinderen
7.2.2 Tips van kinderen met een handicap of beperking
7.2.3 Passend onderwijs en tips van kinderen
7.3 Advies van ouders
7.4 De Onderwijsinspectie en handelingsgericht werken
7.5 Het Hattie-rapport en handelingsgericht werken
7.5.1 De leraar doet er daadwerkelijk toe
7.5.2 Ouders en kinderen
7.5.3 De aanbevelingen en ‘rampen’ volgens Hattie
8 Hulpmiddelen
8.1 Inleiding
8.2 Beschrijving van de hulpmiddelen
Deel A Handelingsgericht werken in passend onderwijs
A.1 Intake groeidocument handelingsgericht werken
A.2 Overzichtslijst onderwijsbehoeften
A.3 Prioritering onderwijsbehoeften
A.4 Overzichtslijst onderwijsbehoeften technisch lezen en spelling
A.5 Interventiekader HGW voor individuele leerling
A.6 Formulier Gesprekspunten leerlingbespreking
A.7 Werkblad Goodness-of-fit
A.8 Checklist HGW klassenconsultaties of observaties
A.9 Kijkwijzer Groepsbezoek HGW
A.10 Kindplan
A.11 Groepsplan 1-8
A.12 Groepsoverzicht
A.13 Groepsplan SECO en Werkhouding
A.14 Aanmeldingsformulier leerlingbespreking Werkhouding
A.15 Aanmeldingsformulier leerlingbespreking Leren / cognitieve ontwikkeling
A.16 Aanmeldingsformulier leerlingbespreking gedrag / sociale en emotionele ontwikkeling
A.17 Werkblad Waarneming SECO en Werkhouding
A.18 Verzamellijst Informatie bij fase ‘Waarnemen’ stap 1
A.19 Snelle scan Beeldvorming gedrag
A.20 Brede scan Beeldvorming gedrag
A.21 Checklist Relatie leren en gedrag voor observaties van de taak-/Werkhouding
A.22 Tien tips voor leraren om met hun leerlingen te praten na terreuraanslagen
A.23 Vragenlijst Zelfdeterminatietheorie motivatieschaal
A.24 Human Dynamics typen leerlingen en hun onderwijsbehoeften
A.25 Gedragsanalysemodel-ASE individuele leerling
A.26 Gedragsfunctieanalyse-GFA
Deel B De leraar en passend onderwijs
B.1 Gedragsmatrix (met twee ingevulde voorbeelden)
B.2 Kijkwijzer Ecologie van de leerling
B.3 Aandachtspunten Interventies basaal pedagogisch handelen
B.4 Aandachtspunten Een goed begin van het nieuwe schooljaar
B.5 Aandachtspunten Regels en afspraken
B.6 Aandachtspunten en richtlijnen Straffen en belonen
B.7 Kijkwijzer Directe Instructie Model (DIM)
B.8 Checklist Leerkrachtvaardigheden
B.9 Dagelijkse GedragsRapportage (DGR)
B.10 Interventies typen Gedragsproblemen
B.11 Overzicht beïnvloedbare en moeilijk te beïnvloeden factoren
B.12 Observatieformulier Positief Gedrag
B.13 Ontwikkeling van leerling met beperking volgen
B.14 Checklist sociaal en emotioneel leren
B.15 Formuleren ondersteuningsbehoefte leraar
Deel C Passend onderwijs op de school
C.1 Aandachtspunten Communiceren met ouders
C.2 Competenties van de (interne) begeleider voor invoering van 1-zorgroute
C.3 Competenties van de leraar voor de uitvoering van 1-zorgroute
C.4 Format Teambespreking uitgangspunten HGW
C.5 Jaarrooster Zorg School 242 C.6 Matrix HGW Schoolontwikkeling
C.7 Matrix arrangement beschrijving
C.8 RACSIT arrangement matrix
C.9 Checklist Argumentatie handhaving of verwijzing leerling
Literatuur en andere bronnen
Register
Extra materiaal
Extra materiaal 1: Artikel in Praxis, 11-2013:
Hoe effectief is handelingsgericht werken?
Alle instrumenten die staan beschreven in het boek zijn te downloaden op www.hgWINpassendonderwijs.nl
